Ja, valse kunst!
Altijd een leuk onderwerp 🙂
We gaan terug naar het jaar 2016.
Een klant kwam bij me met een werk van Anton Pieck, de klokkenmakerij te Joure.
Jaartal, uit mijn hoofd, 1928 (of was ’t 1924??)
Opzich een fraaie ets….indien echt.
De klant had de ets voor maar liefst 395 euro’s gekocht bij een boekhandel, Centaur (rest kunt u zelf el invullen) en de klant was zéér blij met de ets.
(395 euro is al een oplichtersprijs, dit terzijde. Ik trof een paar weken later trouwens een échte originele versie voor 75 euro)
Het probleem van de ets was dat het papier te dik was én het papier te wit was.
Alarmbellen dus.
Helaas was de klant dermate euforisch dat alle klepels van de alarmbellen op stil werden gezet (lees: ik had ’t volledig mis, geen kennis van zaken enz. enz. )
Voordat het verhaal verder gaat:
ik heb de verkoper gemaild met het bericht dat hij de boel opgelicht had voor een kleine 400 euro (mail communicatie is overigens nog beschikbaar), gezegd dat o.a. testen met UV uitwees dat het werk vals was.
Zijn reactie: “volkomen ongefundeerde nonsens. Controle met UV voor grafiek slaat nergens op. wie is u?”
Wie ik ben heb ik destijds in het midden gelaten, maar bij deze: ik ben van Skoander.com 🙂
En controle met UV voor grafiek slaat nergens op??
Wel hr. Ouwerkerk, leest u 8 jaar na dato nog even mee?
We gaan even terug naar de klant en de alarmbellen.
Het werk was dus te wit én het papier te dik.
Het te witte papier kán zijn doordat het werk ontzuurd is met bijv. bleekwater, ja hierdoor krijg je een A4 wit papier.
Dat kan…
Maar ik ben wel een groot liefhebber van ultraviolet licht en laat dat spul nou geschikt zijn voor 1001 (en meer) dingen.
Ik snap dat UV licht het meest bekend is voor oude olieverfschilderijen en dat de meesten niet verder kijken.
Maar je kan het ook gebruiken voor papier en dus bijvoorbeeld etsen.
Om te beginnen met het té witte papier:
er bestaat zoiets als de “optische witmakers”.
De optische witmakers is een stofje wat alles witter dan wit maakt (optisch bedrog, dit dankzij reflectie van licht, zoek maar op google)
Optische witmakers zit dus in alles wat voo rhet oog “witter dan wit” moet zijn en dat kan van alles zijn. Verf, tandpasta, papier…noem maar op.
Het leuke is dat de optische witmakers pas net na WO2 in gebruik zijn genomen.
Simpele logica: het papier van een ets van Pieck uit 1924 of 1928 kan dus nooit optische witmakers hebben!
Hoe reageren de optische witmakers onder UV??
wel, hieronder een tweetal foto’s, een boek uit 1883 (en dus absuluut zonder optische witmakers) en een vers vel A4 papier uit de printer (mét witmakers)
Het wit knalt er uit onder UV, het oude papier licht niet op.
Foto 1: het boek uit 1883
Foto 2: het A4-tje
(tekst gaat uiteraard verder onder de foto)
Goed, het verschil moge duidelijk zijn.
Het probleem van de ets van Anton Pieck was dat de ets gedrukt was op papier….mét optische witmakers.
Het papier van de ets knalde er uit onder UV licht
Dus was het papier van na 1945 en is de ets dus regelrecht vals.
Kunt u het nog een beetje volgen??
Nou zou je zeggen dat dit al genoeg bewijs was…voor mij wel, voor de klant echter niet.
Hij was nog steeds overtuigd dat de ets echt was.
Dus, dan ga je verder kijken.
Een ets uit 1928 (of 1924) zou normaliter foxing (bruine verkleuring) vertonen. In die periode van 1928 tot 2016 zal de ets, áls de ets uit die periode kwam, vast weleens ingelijst zijn geweest en zuurvrij inlijsten was in die tijd nog echt niet aan de orde.
Kortom: je zou tekenen moeten zien, zeer zeker van foxing. (de reden daarvan óók in de kwaliteit van het papier, dat is weer een ander verhaal)
Áls…als het papier gebleekt was dan kunnen veel sporen uiteraard aan het oog onttrokken worden.
Maar ook hier komt de reddende engel in de vorm van UV licht.
Wat kan je namelijk nog meer zien?
De foxing in het papier, die er dus wel geweest zou moeten zijn, licht namelijk ook op onder UV licht.
Al is een werk ontzuurd, dan nog zie je dat terug onder UV.
Hieronder een voorbeeld van een ets welke ik jaren terug ontzuurd heb.
De passepartout was half over de signatuur gezet, de boel was verkleurd en dus was de enige optie ontzuren.
Je kan in dit geval precies zien waar de passepartout ooit gezeten heeft.
Foto 1 is de ets, rechtsonder, in gewoon daglicht
Foto is dezelfde ets, rechtsonder, onder UV. Hier is goed te zien waar de passepartout ooit gezeten heeft.
Een dergelijke verkleuring danwel tekenen van inlijsting/passepartout/foxing was uiteraard totaal niet zichtbaar op de valse Anton Pieck ets.
Ook logisch, het was een vals werk op vers, modern papier gemaakt.
En de klant….ja, ik kon er tegenaan ouwehoeren met diverse argumenten….maar hij bleef er bij dat het tóch een echte, originele ets van Anton Pieck was.
Prima, maar dan heb je een plaat met een dikte van maar liefst 92 cm (= 395 euromunten dik 😉 ) voor de kop.